Việc thầy Paty cho học sinh xem những bức tranh biếm họa về nhà tiên tri Mohammed đã vấp phải phản ứng của một số phụ huynh theo đạo Hồi. Bố của một nữ sinh trong lớp đã đưa tên tuổi thầy Paty và địa chỉ trường lên mạng, chỉ trích gay gắt giáo viên này.
Bạn đang đọc: Bức tranh biếm họa thổi bùng lửa giận của người Hồi giáo
Sau khi nhận được thông tin trên mạng, một giáo sĩ Hồi giáo cực đoan tại thánh đường ở ngoại ô Paris được cho là đã ban ” fatwa ” với Paty, sắc lệnh Hồi giáo được cho phép ” tử hình ” người bị coi là báng bổ nhà tiên tri Mohammed .Ngày 16/10, giáo viên lịch sử vẻ vang 47 tuổi này bị chặt đầu khi đang trên đường từ trường về nhà. Nghi phạm 18 tuổi Abdullakh Anzorov, người gốc Chechnya, đã bị công an tàn phá. Anzorov trước đó được cho là đã liên hệ với bố của nữ sinh trên .Một vụ đâm dao liên tục xảy ra sáng 29/10 bên ngoài nhà thời thánh ở thành phố Nice của Pháp, khiến ba người thiệt mạng, trong đó hai nạn nhân bị cắt cổ. Nghi phạm 21 tuổi gốc Tunisia Brahim Aouissaoui, cùng người đàn ông 47 tuổi được cho là có tương quan, đã bị công an bắt .
Người dân thắp nến tưởng niệm ba nạn nhân trong vụ đâm dao bên ngoài nhà thời thánh ở Nice, Pháp, hôm 29/10. Ảnh : AFP .Khoảng 50 người hôm 30/10 tập trung chuyên sâu bên ngoài nhà thời thánh để tưởng niệm những nạn nhân. Tuy nhiên, tích tắc có vẻ như cần bộc lộ sự đoàn kết lại bị gián đoạn khi vài dân cư địa phương khởi đầu lên tiếng đổ lỗi cho Hồi giáo vì vụ tiến công, rồi bị những người qua đường phản đối. Một phụ nữ che mặt lôi kéo không ” vơ đũa cả nắm ” người Hồi giáo với thành phần khủng bố .Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Nice cho rằng hiến pháp nên được sửa đổi để hợp thức hóa ” đại chiến ” chống lại những thành phần Hồi giáo cực đoan. Bộ trưởng Nội vụ Pháp Gerald Darmanin cũng công bố họ ” đang trong đại chiến chống lại quân địch cả bên trong và bên ngoài ” .
Theo bình luận viên Norimitsu Onishi và Constant Meheut của NY Times, những phát ngôn cứng rắn từ giới chức Pháp phản ánh quan điểm gay gắt của nước này đối với chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan. Sự bảo vệ quyết liệt quyền xuất bản những bức tranh biếm họa nhà tiên tri Mohammed dường như đặt Pháp vào thế tiến thoái lưỡng nan, khi bất kỳ động thái thỏa hiệp nào cũng có thể bị coi là gây suy yếu chủ nghĩa thế tục, nghĩa là tách rời tôn giáo với nhà nước, một trong những giá trị cốt lõi của Pháp.
Nhà triết học Pierre-Henri Tavoillot, chuyên viên về chủ nghĩa thế tục tại Đại học Sorbonne ở Paris, nhìn nhận những xích míc xoay quanh tranh biếm họa nhà tiên tri Mohammed đã khiến Pháp rơi vào ” một cái bẫy ” .” Chúng thực sự trở thành hình tượng và gây ra xung đột. Tuy nhiên, tôi cho rằng đây là viễn cảnh không hề tránh khỏi. Nếu nhượng bộ trong yếu tố này, Pháp cũng phải từ bỏ những quan điểm khác trong chủ nghĩa thế tục “, Tavoillot nói, lý giải thêm rằng việc cấm tranh biếm họa nhà tiên tri Mohammed đồng nghĩa tương quan với ” xóa bỏ quyền tự do ngôn luận và năng lực chỉ trích những tôn giáo ” .Sau vụ thảm sát tại tòa soạn Charlie Hebdo hồi năm năm ngoái, dẫn đến cuộc tuần hành quy mô lớn ở Paris với biểu ngữ ” Tôi là Charlie “, đại diện thay mặt những nước Hồi giáo như Lebanon, Algeria, Tunisia, Jordan và Qatar, đều hưởng ứng trào lưu chống lại chủ nghĩa khủng bố và bảo vệ tự do ngôn luận. Tuy nhiên, toàn bộ vương quốc này gần đây đều chỉ trích việc tạp chí Pháp xuất bản những bức tranh biếm họa nhà tiên tri Mohammed, bởi cho rằng chúng xúc phạm người Hồi giáo .Cựu thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad thậm chí còn viết lên mạng xã hội rằng ” người Hồi giáo có quyền tức giận và giết hàng triệu người Pháp vì những vụ thảm sát trong quá khứ “, nhưng không đề cập đến những cuộc tiến công gần đây. Làn sóng biểu tình và tẩy chay sản phẩm & hàng hóa Pháp cũng diễn ra ở nhiều nước Hồi giáo .
Anne Giudicelli, chuyên gia về các nước Arab từng làm việc trong Bộ Ngoại giao Pháp, cho rằng không thể đánh đồng việc xuất bản lần đầu các bức tranh biếm họa với tái bản chúng.
” Hành động tái bản của Charlie Hebdo bị coi là sự cố chấp, nhằm mục đích liên tục chế giễu Hồi giáo. Đó là điểm độc lạ so với năm năm ngoái. Giờ đây, cảm xúc như Pháp có yếu tố với Hồi giáo, trong khi hồi năm năm ngoái họ được cho là nạn nhân của chủ nghĩa khủng bố “, Giudicelli nêu quan điểm .
Các Fan Hâm mộ Hồi giáo biểu tình tại Peshawar, Pakistan, hôm 30/10, sau phát ngôn gây tranh cãi của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron về tranh biếm họa của nhà tiên tri Mohammed. Ảnh : AFP .Quyền tự do ngôn luận được coi là ” linh hồn ” của nền dân chủ Pháp, đồng thời dần trở thành trụ cột của chủ nghĩa thế tục tại nước này. Nhà triết học Tavoillot lý giải chủ nghĩa thế tục bắt nguồn từ một luật đạo năm 1905, khi hội đồng Hồi giáo của Pháp khá nhỏ bé, dựa trên quan điểm rằng đức tin là yếu tố riêng tư, nên phải bị số lượng giới hạn trong khoanh vùng phạm vi cá thể .Jean Bauberot, nhà sử học số 1 về chủ nghĩa thế tục của Pháp, cho biết quan điểm này nhằm mục đích giúp nhà nước được ưu tiên so với tôn giáo, nhưng ” nước Pháp tân tiến lại coi đây là thứ nhằm mục đích chống lại tôn giáo “, với sự thế tục hóa ngày càng ngày càng tăng trong xã hội. Theo báo cáo giải trình năm năm nay của Viện Montaigne ở Paris, chỉ 8 % người Pháp tiếp tục thực thi nghi thức tôn giáo mỗi ngày .Mâu thuẫn về sự sống sót của chủ nghĩa thế tục phát sinh khi số lượng người Hồi giáo tại Pháp ngày càng tăng. Hiện nay, khoảng chừng 10 % dân số Pháp là người Hồi giáo, và họ sùng đạo hơn nhiều so với những Fan Hâm mộ Cơ đốc hoặc Do Thái. Vì vậy, nhiều người Hồi giáo cảm thấy bị xúc phạm khi nhìn thấy tranh biếm họa về nhà tiên tri Mohammad .Cái chết của thầy giáo Paty được cho là xuất phát từ nguyên do này. nhà nước Pháp coi đây là một vụ tiến công vào nhà nước, bởi những giáo viên trường công lập đóng vai trò chủ chốt trong việc giảng dạy về chủ nghĩa thế tục .Vài ngày sau vụ án, chỉ huy tại 13 vùng của Pháp công bố sẽ xuất bản một cuốn sách nhỏ cho học viên trung học, in những bức tranh biếm họa về nhà tiên tri Mohammad, như một lời cam kết ” bảo vệ những giá trị của nền cộng hòa ” .” Nghệ thuật biếm họa là truyền thống cuội nguồn truyền kiếp và là một phần nền dân chủ của tất cả chúng ta “, Iannis Roder, giáo viên lịch sử dân tộc tại một trường trung học, cho hay, đồng thời kể về những khó khăn vất vả ngày càng tăng khi giảng dạy về tự do miêu tả, do ” sự xâm nhập ngày càng lớn của tín ngưỡng trong số nhiều học viên nhận là người Hồi giáo ” .
Tuy nhiên, Mohammed Moussaoui, chủ tịch Hội đồng Đức tin Hồi giáo Pháp, cho rằng nên có giới hạn đối với các hành vi châm biếm khi đề cập đến tín ngưỡng, như hạn chế xuất bản tranh biếm họa về nhà tiên tri Mohammad, nhằm tránh thúc đẩy chủ nghĩa cực đoan.
” Tôi không nghĩ đó là giải pháp đúng đắn để lý giải về quyền tự do ngôn luận cho trẻ nhỏ. Nghĩa vụ của tình bè bạn buộc toàn bộ tất cả chúng ta phải từ bỏ một số ít quyền “, Moussaoui nêu quan điểm .
Clementine Autain, một nghị sĩ cực tả thuộc đảng Nước Pháp Bất khuất, đánh giá cuộc tranh luận về chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa thế tục “đang bị chi phối bởi cảm xúc và không còn có lý lẽ”, khi vài chính trị gia lợi dụng tình hình để “tẩy chay tất cả tín đồ Hồi giáo”.
” Tôi lo lắng rằng hành vi này sẽ khiến nhiều người Hồi giáo bị đẩy trở lại vòng tay của những kẻ cực đoan “, Autain cho hay .
Ánh Ngọc (Theo NY Times)