60.940 lượt xem
Vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm, người Việt Nam thường có thói quen dậy sớm, cùng nhau ăn những chén rượu nếp thơm mùi lúa mới và hoa quả tươi để “diệt sâu bọ”. Tuy nhiên, nguồn gốc và ý nghĩa của phong tục này là gì thì không phải ai cũng biết và hiểu hết. Vậy, ngày mùng 5 tháng 5 là ngày gì? Nó có ý nghĩa như thế nào trong văn hóa truyền thống của người Việt? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!
Contents
Mùng 5 tháng 5 là ngày gì?
Ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm thực ra là ngày tết Đoan Ngọ ( Tết Đoan Dương ), một ngày lễ hội truyền thống lịch sử trong văn hóa truyền thống của Nước Ta và 1 số ít nước châu Á khác như Trung Quốc, Nước Hàn … Trong dân gian Nước Ta, tất cả chúng ta vẫn thường quen gọi ngày này là Tết diệt sâu bọ .
Theo tích xưa kể lại rằng, thực ra lúc bắt đầu, ngày mùng 5 tháng 5 hay tết Đoan Ngọ là ngày người dân làm lễ cúng để lưu lại sang một thời tiết mới, mừng sự trong sáng quang đãng của đất trời, cầu mong một mùa màng mới được bội thu, cầu mong sự yên bình, tránh được mọi bệnh thời khí .
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 tại Nước Ta bắt nguồn từ truyền thuyết thần thoại Đôi Truân chỉ cho người dân diệt nạn sâu bọ hại mùa màng bằng cách lập đàn cúng đơn thuần gồm có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình hoạt động thể dục. Để tưởng niệm ơn nghĩa của ông, dân chúng đặt ngày mùng 5 tháng 5 hằng năm là ngày ” Tết diệt sâu bọ ” ( có người gọi nó là ” Tết Đoan ngọ ” vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ ) .
>> Xem thêm: Tết Đoan Ngọ tiếng Anh là gì?
Ý nghĩa của ngày mùng 5 tháng 5 trong văn hóa Việt Nam
Tết Đoan Ngọ thời nay, qua mọi biến hóa của thời cuộc vẫn sống sót trong nhân dân với ý nghĩa thiết thực và thiêng liêng của nó. Ăn tết Đoan ngọ, tất cả chúng ta cần tìm hiểu và khám phá rõ giá trị và ý thức của ngày tết này .
Ở nước ta, Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 rất được coi trọng, xếp vào hàng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Dân gian ta tin rằng, trong hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới sức khỏe. Tuy nhiên, việc tiêu diệt sâu bọ không phải thời gian nào cũng có thể làm được, chỉ có ngày mùng 5 tháng 5 chúng mới ngoi lên, là cơ hội để trừ khử. Người ta tin rằng dùng một số loại thức ăn có thể giết chết được sâu bọ, trong đó, nhiều nhất là cơm rượu nếp để giết giun sán và một số loại trái cây như vải, mận Bắc, táo…
Xem thêm: Tuổi Kỷ Dậu 1969 hợp màu gì?
Bên cạnh đó, dịp mùng 5 tháng 5 còn có ý nghĩa là ngày đoàn viên, bởi sau Tết Nguyên Đán, có lẽ rằng ” Tết giết sâu bọ ” là cái Tết sum vầy đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ kết nối với đời sống của người dân … Trong ngày này, con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng sẽ cố sắp xếp để về sum vầy cùng mái ấm gia đình .
Bên cạnh việc ăn rượu nếp, hoa quả, trong ngày tết Đoan Ngọ còn có một số ít phong tục khác như đi hái lá, nhuộm móng chân móng tay, treo ngải cứu trừ tà, quệt vôi vào ngực và rốn của trẻ nhỏ … tuy nhiên, lúc bấy giờ phần nhiều những tục này đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá nhằm mục đích trừ bỏ những bụi bẩn, sâu bọ và những điều không như mong muốn .
>> Xem thêm: Tại sao mùng 5 tháng 5 lại ăn bánh xèo?
Mâm cúng mùng 5 tháng Năm gồm những gì?
Mặc dù tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 là ngày tết truyền thống lịch sử truyền kiếp của người Nước Ta, tuy nhiên, theo năm tháng, những nghi lễ thờ cúng dần mai một khiến nhiều người không khỏi vướng mắc mùng 5 tháng 5 cúng gì và cúng khi nào mới đúng ?
Theo nhà nghiên cứu văn hóa truyền thống Trịnh Sinh, theo truyền thống lịch sử, Đoan nghĩa là khởi đầu, Ngọ là khoảng chừng thời hạn từ 11 giờ trưa tới 13 giờ chiều. Do vậy, thời hạn cúng Tết Đoan Ngọ chuẩn nhất là từ 11 giờ đến 13 giờ. Mặc dù vậy, để tương thích với nhịp sống hoạt động và sinh hoạt văn minh, ngày này, những mái ấm gia đình thường làm lễ cúng mùng 5 tháng 5 vào sáng sớm .
Một mâm cúng mùng 5 tháng Năm gồm những gì thường không được pháp luật rõ ràng mà sẽ có sự biến hóa theo từng vùng. Tùy theo ý niệm của từng vùng mà lựa chọn những món sản vật dâng cúng ông bà, tổ tiên ngày Tết Đoan Ngọ khác nhau. Tuy nhiên phải bảo vệ đủ những lễ vật chính như : Hương, hoa, vàng mã, nước, rượu nếp. Ví dụ như ở miền Bắc, một lễ cúng mùng 5 tháng 5 thường sẽ có :
- Hương, hoa, vàng mã.
- Nước, rượu nếp.
- Các loại hoa quả.
- Bánh tro, bánh ú, cơm rượu nếp.
- Xôi, chè.
>> Tham khảo: Tết Đoan Ngọ cúng gì, thắp hương gì cho ông Địa?
Ở miền Trung và miền Nam, cơm rượu nếp thường được viên thành những viên tròn hoặc vuông trước khi ủ chứ không để rời như miền Bắc. Đặc biệt, người miền Nam còn thường ăn kèm cơm rượu nếp với nước đường để làm mùi men rượu nồng đượm hơn .
Ngoài ra, theo truyền thống của các tỉnh phía Nam, thịt vịt cũng là một thứ không thể thiếu cho ngày lễ này. Tại TP.HCM, vịt quay, heo quay trong ngày mùng 5 tháng 5 cũng thường tăng hơn so với ngày thường.
Qua bài viết này, hẳn bạn đọc của META.vn đã hiểu thêm được về ngày tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 cũng như ý nghĩa và những hoạt động giải trí phổ cập trong ngày này rồi phải không ? Việc khám phá nguồn gốc, ý nghĩa của những dịp nghỉ lễ truyền thống lịch sử không chỉ giúp tất cả chúng ta có cái nhìn thâm thúy hơn về văn hóa truyền thống Nước Ta mà còn là một cách để duy trì và tăng trưởng những nét văn hóa truyền thống đó không bị đời sống tân tiến làm mai một theo thời hạn .
>> Tham khảo thêm:
Source: Thabet
Category: Phong thủy